Vratna – reka prirodnih mostova

Prag je poznat kao Grad stotinu tornjeva, Sank Petersburg kao grad stotinu mostova, ali da li znate da je reka Vratna poznata po više prirodnih kamenih mostova koji preko nje prelaze?

Prirodni kameni mostovi – prerasti su retka i atraktivna pojava u svetu, njihovo pojavljivanje na reci Vratni je posebno neobičan fenomen jer omogućava da se na relativno malom prostoru vide različiti oblici reljefa.

Vratna se nalazi u istočnoj Srbiji, kod sela Vratna, nedaleko od Brze Palanke i desna je pritoka Dunava. Najpoznatija je po 3 najviša prirodna kamena mosta u Evropi. Ovi izuzetni kameni mostovi narod su neodoljivo podsećali na vrata te su zbog toga tako i reku prozvali – Vratna. Do kamenih mostova se može doći pešačkom stazom koja je obeležena. Dva mosta, Velika prerast i Mala prerast nalaze se u blizini manastira Vratna dok se treći, Suva prerast, nalazi nešto dalje uzvodno.

Mala prerast je udaljena oko 200 metara uzvodno od manastira, dugačka je 15 metara, širina otvora iznosi 33 metra a debljina svoda iznad otvora je 10 metara.

Velika prerast se nalazi na oko 100 metara od male prerasti i širina joj je 45 metara. Visina njenog otvora 26 metara, širina je 23 metra, dok debljina svoda iznad otvora iznosi 30 metara.

Suva prerast je nalazi oko 2 kilometra uzvodno od Velike i Male prerasti. Širina njenog otvora je 15 metara, visina 20 metara i debljina iznad svoda je 10 metara. Naziv je dobila zbog reke Vratne koja tokom leta ponire oko 50 metara uzvodno od nje , ponovo se pojavljuje i potom opet nestaje da bi na kraju ponovo izbila iz stene i nastavila da teče površinom zemlje. Ova prerast je najmlađa i najmanje pristupačna ali za istraživače je najlepša i najizazovnija.

• 

• 

• 

• 

Posebno je zanimljivo poreklo ova 3 mosta. Prve dve prerasti su ostaci tunelske pećine kroz koju je Vratna nekada tekla i čiji se deo svoda urušio između njih, dok je treća nastala zbog poniranja reke. U blizini Vratne otkriveno je jos primera kraškog reljefa i tri neistražene pećine koje i same po sebi izazivaju radoznalost. Jedna od tih pećina je dugačka 400 metara, u grugoj se nalazi mnoštvo isprepletanih tunela i prolaza što je čini izuzetno komplikovanom, dok se u trećoj pećini skriva jezerce neobične lepote.

Pored fantastičnih prerasta, skivenih pećina, tunela i tajnog jezerceta, reka Vratna je neobična i po svom toku. Ona izvire na Velikom Grebenu i teče dužinom od 26 kilometara, ali ono sto je zanimljivo je da tokom letnjeg dela godine na nekoliko mesta Vratna ponire u zemlju i ponovo izbija na površinu.

Ukoliko se odlučite da posetite ovu neobičnu reku savet iskusnih je da to uradite u zimskoj polovini godine jer tokom letnjeg perioda bogata vegetacija zaklanja pogled na prerasti.