U pradavna vremena, kada čovek još nije pravio kuće, sklonište od brojnih neprilika tražio je u dubinama pećina. Jedna takva pećina, u kojoj je živeo pračovek je pećina Risovača.
Pećina Risovača se nalazi na ulazu u Aranđelovac iz pravca Topole, ispod brda Risovača. Njen ulaz se nalazi na oko 17 metara od rečice Kubršnice. Pećina je dugačka 187 metara i čine je dvorane od korala raznih oblika i boja, sa raznim predmetima i ukrasima kojima se služio praistorijski čovek koji je ovde živeo za vreme ledenog doba i predstavlja jedno od najznačajnijih paleolitskih nalazišta u Evropi.
Kamene i koštane alatke koje su pronađene u pećini potvrđuju da su u srednjem razdoblju starijeg kamenog dobu tu boravili neandertalski lovci. Upravo ovi predmeti potvrđuju da je čovek tog vremena bio inteligentan i da je izrađivao predmete sa određenom svrhom. Pored ovih alatki među kojima su kameni šiljak, kamena sekira, kameni strugači za obradu kože i krzna, dleto (koji su napravljene od kamena), buton za povezivanje kožnih delova odeće, šilo i bodež (koji su napravljeni od kosti) pronađene su i fosilizovane kosti životinja iz ledenog doba: pećinskog medveda, pećinskog lava i hijene, divljeg konja, divljeg govečeta, džinovskog jelena, runastog nosoroga, mamuta, bizona… Utvđeno je da je starost pronađenih fosila oko 36 000 godina na osnovu čega se pretpostavlja da je u to vreme boravio poslednji neandertalac na ovim prostorima.
Zbog svojih prirodnih osobina i kulturno-istorijskih vrednosti Risovača je proglašena spomenikom prirode i kulturnim dobrom od izuzetnog značaja. Danas je uređena po svim principima savremene prezentacije. Centralno mesto pećine zauzimaju figure od napravljene od poliesterske smole koje predstavljaju porodicu pračoveka. Godišnje pećinu posetio oko 30 000 ljudi iz zemlje i inostranstva.
Takođe, pećina je poznata po nalazištima poludragog kamena oniksa koji je nastao usled proticanja mineralnih voda danas poznatih pod imenom „Knjaz Miloš“ koje su nekada proticale ovom pećinom. Pored toga u pećini se može naći i aragonit koji se retko nalazi u prirodi a neobičnim ga čini osobina da grupiše svoje kristale u smeru suprotnom od smera sile gravitacije.
3. KOMENTARI